| نقد و بررسی فرمالیستی یک غزل از حافظ از منظر آشنایی زدایی |
| کد مقاله : 1097-5LIVATURECONF |
| نویسندگان |
|
مجتبی غوطه‌ور *1، نوازاله فرهادی2 1دانشجوی دانشگاه فرهنگیان 2استاد دانشگاه فرهنگیان |
| چکیده مقاله |
| در میان اشعار غنایی زبان فارسی، غزل‌های حافظ به دلیل هم‌زمانی غنای لفظی و فکری، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده‌است. انتخاب دقیق واژگان، چینش هنرمندانه ترکیبات، و همنشینی کلمات به گونه‌ای در اشعار حافظ نمود یافته که کوچک‌ترین تغییر در واژه‌ای مانند جابجا شدن تکه‌ای از یک پازل، به وضوح مشهود است. فرمالیسم، با تمرکز بر فرم و ساختار ظاهری آثار ادبی، بدون توجه به محتوا یا زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی نویسنده یا شاعر، به بررسی آثار می‌پردازد. در این مقاله، یکی از غزل‌های حافظ با مطلع «خیز تا خرقه صوفی به خرابات بریم» از منظر فرمالیسم تحلیل و بررسی شده است. در این بررسی، مفهوم «آشنایی‌زدایی» که شکلوفسکی، بنیان‌گذار مکتب شکل‌گرایی، مطرح کرده است، به عنوان عنصر کلیدی مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله نشان می‌دهد که حافظ با استفاده از تشبیه، استعاره، تکنیک‌های ادبی همچون هنجارگریزی و برجسته‌سازی شخصیت‌ها، به خلق شعرهایی پرداخته که هم معانی بلند و هم زیبایی لفظی دارند. تحلیل این غزل از منظر فرمالیسم، نشان‌دهنده انسجام و بی‌نقصی ساختار آن است و نیز عمق و عظمت هنر حافظ را در به‌کارگیری زبان و تصاویر ادبی به نمایش می‌گذارد. |
| کلیدواژه ها |
| حافظ، آشنایی‌زدایی، فرمالیسم، غزل، نقد ادبی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |